“Küçük Eller İçin Büyük Gelecekler: Çocuk İşçiliğine Hayır”

Türkiye Gıda Sanayii İşverenleri Sendikası (TÜGİS) ve Çalışma Hayatı Derneği, “Küçük Eller İçin Büyük Gelecekler: Çocuk İşçiliğine Hayır” projesinin açılış toplantısını İstanbul’da gerçekleştirdi.

Yeni nesil sendikacılığın ülkemizdeki temsilcisi Türkiye Gıda Sanayii İşverenleri Sendikası (TÜGİS), adil, güvenli ve sürdürülebilir üretim ekosistemi için çalışmalarını sürdürüyor. Bu kapsamda TÜGİS ve Çalışma Hayatı Derneği iş birliğiyle devreye alınan “Küçük Eller İçin Büyük Gelecekler: Çocuk İşçiliğine Hayır” projesinin açılış toplantısı İstanbul Ticaret Üniversitesi’nin Sütlüce Kampüsü’nde gerçekleştirildi. Başta gıda sektörü olmak üzere tüm üretim alanlarında çocuk işçiliğine karşı farkındalık yaratmaya odaklanan proje, Avrupa Birliği ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından destekleniyor.“Türkiye’de 720 bin çocuk işçi bulunuyor”

Açılış konuşmasında çocuk işçiliğinin kapsamı, nedenleri ve etkilerine dikkat çeken TÜGİS Yönetim Kurulu Başkanı Kaan Sidar, çocuk işçiliğinin “5–17 yaş aralığındaki bireylerin fiziksel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişimlerini olumsuz etkileyebilecek işlerde çalıştırılması” olduğunun altını çizerek yoksulluk, eğitime erişim sorunları, göç ve mültecilik gibi nedenlere değindi.

Dünya genelinde 138 milyon çocuk işçi olduğunu kaydeden Sidar, “Çocuk işçiliğinin en yaygın olduğu ülkelerin başında yüzde 48 ile Güney Sudan, yüzde 45 ile Etiyopya ve yüzde 42 ile Burkina Faso geliyor; birçok Afrika ülkesiyle birlikte Nepal ve Yemen de yüksek oranlara sahip. En düşük oranlar ABD ve AB ülkelerinde; buralarda çocuk işçiliği yüzde 1’in altında. Türkiye’de ise yaklaşık 720 bin çocuk işçi bulunuyor. Ülkemizde çocukların yüzde 30,8’i tarımda, yüzde 23,7’si sanayide, yüzde 45,5’i ise hizmet sektöründe çalışıyor” dedi.Çocuk işçiliğinin %1’in altına düşmesine katkı hedefleniyor

Yapılan çalışmalar kapsamında Türkiye’de 1994 yılında yüzde 15,2 olan çocuk işçiliği oranının 2019 yılında yüzde 4,4’e düşürüldüğünü ekleyen Sidar, “Mevsimsel tarım işçileri ve göçebe ailelerin çocukları ilgili merciler tarafından elektronik ortamda kayıt altına alındı. Böylelikle eğitim ve sağlık hizmetlerinden yararlanmaları sağlandı. Ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı başta olmak üzere meslek kuruluşları ve ILO Türkiye Ofisi tarafından Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Deklarasyonu hazırlanarak Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri koordinatörlüğünde çocuk işçiliğiyle mücadele birimleri kuruldu. Bu çalışmalar sorunun kontrol altında tutulmasında ve tarım sektöründe çalışan ailelerin şartlarının iyileştirilmesine yönelik ciddi atımlar atılmasında yardımcı oldu.

Halen devam eden çalışmalarla ülkemizdeki çocuk işçiliğinin tamamen ortadan kaldırılması hedefleniyor. Biz de projemiz kapsamında 1 yıl boyunca gıda ekosisteminin paydaşlarına çocuk işçiliğinin önlenmesiyle ilgili uluslararası mevzuat hakkında bilgi vereceğiz. Bunun yanı sıra işverenler için çocuk işçiliğiyle mücadele konusundaki sorumluluk ve yükümlülükleri ile ilgili eğitimler düzenleyeceğiz. Nihai hedefimiz yeni çalışmalarla desteğimizi artırarak ülkemizde çocuk işçiliği oranının yüzde 1’in altına düşmesine katkı sağlamaktır” dedi.“Çocuk işçiliğini önlemek ortak sorumluluğumuz”

Projenin açılış toplantısında katılımcıları Türkçe selamlayan ILO Türkiye Direktörü Yasser Ahmed Hassan, İLO Türkiye Ofisi olarak TÜGİS ve Çalışma Hayatı Derneği ile yürütülen girişimin yanında olduklarını vurguladı. Çocuk işçiliğinin yalnızca bireysel bir sorun olmadığını belirten Hassan, “Bu durum; eğitimi, insana yakışır işi, sosyal adaleti ve sürdürülebilir kalkınmayı zedeliyor.  ‘Küçük Eller İçin Büyük Gelecekler: Çocuk İşçiliğine Hayır’ projesi ise tedarik zincirlerinde özen yükümlülüğünü güçlendirmeyi, işveren ve sendika kadrolarının kapasitesini artırmayı, açık ve anlaşılır bilgi materyalleri üretmeyi ve dijital farkındalıkla risk görülen noktalarda çocuk işçiliğini önlemeyi hedefliyor. Proje kapsamında sonuçların belgelenmesi ve paylaşılması da iyi örneklerin yayılmasını sağlayacak” dedi.“Küçük eller işten, ağır yüklerden ve sömürüden uzak tutulmalıdır”

Etkinlikte söz alan İstanbul Ticaret Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necip Şimşek, “Çocuklarımız; hayal kuran, öğrenen, keşfeden ve geleceğimizin teminatı olan en değerli varlıklarımız. Küçük eller işten, ağır yüklerden ve sömürüden uzak tutulmalıdır. Çünkü ülkemizin geleceği için çocukların yeri okuldur. Anadolu’nun emek ve dayanışma kültürü içinde küçük yaşlarda sorumluluk almanın erdemi vurgulansa da, sorumluluk bilincini desteklemek ayrıdır, çocukları çalışma hayatının yükleriyle baş başa bırakmak ayrıdır. “Küçük Eller için Büyük Gelecekler: Çocuk İşçiliğine Hayır” temasıyla düzenlenen bu proje açılış toplantımız, çocuklarımızın haklarına sahip çıkmak, onların gelişimlerini desteklemek ve iş gücünün en savunmasız kesimi olan çocukları koruma sorumluluğumuzun açık bir göstergesidir” dedi.“Tedarik zincirlerinde sorumluluk artık yasal olarak bağlayıcı”

Açılış toplantısının ikinci bölümünde söz alan Çalışma Hayatı Derneği Başkanı Dr. Nurcan Önder, pazara erişimi belirleyen uyum kurallarına dikkat çekti. Önder, “Başlangıçta gönüllülüğe dayalı olan sorumlu üretim ilkeleri, artık ulusal yasalarla bağlayıcı hale geliyor. İngiltere’nin Modern Kölelik Yasası (2015), Fransa’nın Özen Yükümlülüğü Yasası (2017), Hollanda’nın Çocuk İşçiliği Tespit Yasası (2019), İsviçre’nin İnsan Hakları Durum Tespiti Yasası (2020) ve Norveç’in Şeffaflık Yasası (2021) gibi düzenlemeler, üretim zincirlerinde insan hakları ihlallerini doğrudan yaptırıma bağlıyor. Almanya, 2023’te yürürlüğe giren Tedarik Zinciri Yasası ile uygunsuzluk halinde 200 bin avroya kadar para cezası ve büyük şirketler için ciro bazlı yaptırım öngörüyor; ayrıca kamu ihalelerinden men gibi ağır sonuçlar getiriyor. Avrupa Birliği ise 2024’te kabul ettiği Kurumsal Sürdürülebilirlik Özen Yükümlülüğü Direktifi (CS3D) ile ortak standart ve bağımsız denetim mekanizması oluşturdu. Bu kapsamda belirlenen yükümlülükler 2026’dan itibaren kademeli olarak devreye girecek” dedi.