Yazar: Tahir S. Yavuz
Bu Şap Çok Uzadı
Şap hastalığının SAT 1 tipi ile karşı karşıyayız ve hastalık ülkemizin en doğusundan en batısına kadar geldi. Şimdi herkesin konuştuğu konu; bu şap çok uzadı.
Şap hastalığı ihbarı mecburi hastalıklar listesindedir. Hastalık çıkan bölgeler derhal karantinaya alınır. Şap hastalığının kontrolüne ilişkin 4.02.2011 tarihli 23.836 sayılı Resmî Gazetede yayınlanan yönetmelikte yapılması gerekenler belirtilmiştir. Şap Hastalığı ile Mücadele Talimatı Madde 18’de nakillerin nasıl yapılacağından ve Madde 45 a’da taşıyıcı statüsündeki hayvanlardan söz edilmektedir.
Ülkemizde de Dünya Hayvan Hastalıkları Örgütünün (OIE) yönetmeliklerinde de şap hastalığı geçiren sığırların, klinik belirtiler tamamen geçtikten sonra bile, gırtlaklarında şap virüsünün (FMDV) 28 gün kadar daha canlı kalabileceği yazıyor.
Literatür bilgileri olarak karantinanın son vakadan sonra en az 2 ay daha sürdürülmesi, taşıyıcı izlemenin 3-6 ay hatta sığırlarda 24 ay sürdürülmesinin öneminden söz ediliyor.
Dünyada yapılan çalışmalarda faringeal sıvıda(boğazda) virüsün sığırlarda 3,5 yıl, koyunlarda 9 ay, mandalarda 5 yıl canlı kalabileceği belirtiliyor.
WOAH (World Organisation for Animal Health – Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü) de 28 gün taşıyıcılık statüsünden söz ediyor ve PI (persistently infected – inatçı enfekte) hayvanların %15-50 oranında olabileceği iddia ediliyor. Bu şekilde hastalığı geçirmiş ve klinik şifaya kavuşmuş hayvanların şapı bulaştırabileceği ihtimal olarak akılda tutulmalıdır.
Şapın bu denli uzaması, halen ülkemizi terk etmemiş olması bir muamma (bilmece) gibi görünse de bu duruma gerekli laboratuvar tetkikleri ile bilimsel bir yanıt bulunabilir.
Probang veya NSP (Non Structural Protein)-ELISA testleriyle bilim insanlarının ve laboratuvar uzmanlarının bu muammayı çözmek için çalışmalar yapması gerekmektedir.
Belki şu anda bu çalışmalar yapılmaktadır ve sonuçları beklenmektedir.
Şap hastalığı bu sefer hayvanlara, hayvan sahiplerine ve sektöre her zamankinden fazla zarar vermiştir. Artçı hastalıklar olan mastitis ve topallık ile zararlar, ne yazık ki, devam edecektir.
Dünya şap hastalığı haritasında eskiden A-O-Asia havuzunda yer alırken şimdi SAT (South African Territory) havuzuna da girdik. Bundan sonra biyogüvenlik önlemlerine daha çok önem vermeliyiz.
