Fındık – 4

Çözüm Önerileri

Aslında çoğu sorunun kaynağını ortadan kaldırmak için, belli başlı sorunları çözmek, bu sorunlara bağlı bir çok sorunun çözülmesini sağlayacaktır.

Ana sorunlar ise; verim düşüklüğü, maliyet yüksekliği, pazarlama sıkıntıları, bilimsel yöntemler dışında üretim yapılması, düşük yoğunluklu teknoloji kullanımı, üretici demografisinin fındık üretimi için zayıf yapıda olması, kooperatifleşmedeki yetersizlik ve etkisizlik, ölçek ekonomisinin olmaması, üretimin profesyonel olarak yapılmaması başlıca ana sorunlardır.

* Verim düşüklüğünün başlıca sebepleri

Verimin düşük olmasının nedeni, üretimin bilimsel uygulamalara göre yapılmaması, yetersiz teknoloji, bakımsız bahçeler, eskimiş fındık ocakları, ağaç formunda olmayan eski nesil fındık ağaçları, zararlı ve hastalıklarla yetersiz mücadele, Ar-Ge’nin yetersiz olması, üreticilerin profesyonel olmaması (yani köydekilerin eski alışkanlıklarla, şehirdekilerin uzaktan ilgilenerek sadece hasat döneminde gelmesi), gençlerin üretimden çekilmiş olması, girdi fiyatlarının yüksek olmasından dolayı gerekli girdilerin kullanılamaması ya da yetersiz kullanılmak zorunda kalınması, desteklerin yetersiz olması, ölçek ekonomisinin olmaması, bahçelerin parçalanmış ve küçük olması, olumsuz iklim değişikliği koşulları, kooperatifçiliğin yetersiz ve etkisiz olması ve diğer sebepler verimin düşük olmasının nedenidir.

Çözüm

Verim düşüklüğüne sebep olan yukarıda çoğunluğunun yer aldığı hususların ortadan kaldırılması, yapısal değişiklerin derhal yapılması, kamu-özel-akademi-oda/borsa/birlik/kooperatiflerin-STK’ların bir araya gelerek ortak bir eylem planı/strateji oluşturmaları ve derhal uygulamaya geçmeleri gereklidir.

* Maliyetlerin yüksek olmasının başlıca sebepleri

Enflasyondan dolayı yıllık tarımsal girdi fiyatları ve üretici fiyatlarının yüksek olmasından (her ikisi de Ekim 2025 için yaklaşık %34-TÜİK, piyasa da bu oran daha yüksek olabilir), ölçek ekonomisinde üretim yapılmamasından, bahçelerin küçük olmasından, verimin düşük olmasından, finansmanın maliyetinin ve faizlerin yüksek olmasından, desteklerin yetersiz olmasından, kooperatifleşmenin yetersiz ve etkisiz oluşundan ve diğer sebeplerden dolayı maliyetler yüksektir.

Çözüm

Verimi artırarak maliyetleri belli bir seviyede düşürmek, pazarlamadaki sorunları çözmek, kooperatifleşmeyi artırmak ve etkili kılmak, yapısal sorunları çözmek için yukarıda belirtilen tüm paydaşların eylem planı yapması ve uygulamaya geçmesi, desteklerin yeterli ve gerçekçi olması, zamanında ödenmesi, gerçek üretim yapana yani işi gücü fındık üretimi olana yapılması, ölçek ekonomisinde ve profesyonelce üretim yapılması, gençleri üretime çekecek imkanların sunulması için gerekenlerin tüm paydaşlarca yapılması gerekmektedir.

* Fiyatların düşük olmasının nedenleri

Pazarlamada yaşanan sıkıntılar, birlik ve kooperatiflerin yetersiz ve etkin olmaması, TMO’nun piyasayı tam olarak denetimde tutamaması ve iyi bir piyasa yapıcı olamaması, katma değerli ürün üretilememesi, Ar-Ge’nin hiç olmaması ya da yetersiz olması, üreticilerin fındığı depolayamaması ve derhal tüccara ya da sanayi işletmelerine satılmak zorunda kalınması, muhafazanın yetersiz olması dolayısıyla yaşanan kalite düşüklüğü ve aflatoksin oluşumu, piyasa da tekelleşme benzeri yapıların oluşması, rekabet gücünün zayıf olması, markalaşmanın olmaması, üreticinin fiyat belirleme gücünün ve mekanizmalarının olmaması ve diğer nedenler fiyat düşüklüğünün sebeplerinin başlıcalarıdır.

Çözüm

Pazarlama bir sektör için en önemli husustur. Pazarlama, karlılık ve sürdürülebilirlik için hem sanayi işletmeleri hem hizmet sektörü hem de tarım ve gıda sektörü için vazgeçilmez bir mekanizmadır. Bir ürünü üretmek çok önemlidir, pazarlamakta en az üretmek kadar önemlidir. Çünkü bir ürünü satamazsanız yani ürünü pazarlayamazsanız ya da hak ettiği değerde satamazsanız, o üründen büyük miktarlarda üretseniz de bir anlamı yoktur. Üretmek zor ama katlanılan zorluğa ve maliyete rağmen  o ürün değerinde satılıp ve kar edilemezse bir anlamı yoktur. Öyleyse ürünümüzü hak ettiği değerden pazarlayabilmek ve kar elde edebilmek için pazarlamanın gerektirdiği bilimsel yöntemlere ve pazarlama kural ve kanallarına göre gerekli mekanizmaları kurmak ve eyleme geçmek gerekir. Pazarlamanın kapsamına, fiyatta, markalaşmada, kalitede, imajda, algıda, reklamda, tanıtımda, tutundurmada, iknada, Ar-Ge’de, katma değerli ürün ve çeşitlerde, fuarlara katılımda, konseptte ve diğer benzeri unsurlarda dahildir. Eğer bu hususlarla ilgili eylem ve mekanizmalar, onlarca yıldan beri bilinen ve uygulanan Pazarlama Kural ve İlkelerine göre yapılacak olursa, arzu edilen fiyatın oluşması mümkün olacaktır.

Fındık üretimindeki sorunlar ve sıkıntılar hakkında sayfalarca yazılacak husus ve söylenecek onlarca daha söz vardır. Şimdilik bu yazı kapsamını bu seviyede tutarak, ülkemiz ve insanımız için çok önemli ve stratejik olan “fındık” konusunu gündeme getirmeye ve naçizane olarak bir nebze katkıda bulunmaya çalıştım.