“Türkiye’nin Hayvan İthal Etmesi Düşündürücü”

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, canlı hayvan varlığının sürekli azaldığı ülkemizde, et ve süt ile et ve süt ürünlerindeki raf fiyatlarına da yansıyan bu olumsuz tablonun getirdiği sonuçlarının nedeni olarak hayvan varlığındaki azalmayı gösterdi.

Gürer, yaptığı açıklamada, geçmiş dönemdeki Tarım ve Orman Bakanlarının 2023 yılında hayvan ithalatını sonlandıracaklarını belirttikleri konuşmaları hatırlattı. Ticaret Bakanı Ömer Bolat verdiği rakamların kaygı verici olduğuna dikkat çekti. Bu yıl yeniden hayvan ithalatında önemli artış yaşandığını ifade etti.Ömer Fethi Gürer yem fiyatlar artması ve ahır giderleri yükselmesi ile küçük aile tipi işletmelerin hayvanlarını sattığını, iktidarı uyarmalarına rağmen gereken önlemlerin alınmadığını ve sonunda yine ithalatla çözüm arandığına dikkat çekti. Hayvan varlığı azalırken dişi inekler, gebe inekler ve düvelerin kesine gönderildiğini hatırlatan Gürer, “TÜİK verilerine göre 2023 yılında 17 milyon 876 bin olan büyükbaş hayvan varlığı bugün 16 milyon 667 bine kadar geriledi. Aynı şekilde 58 milyon olan küçükbaş hayvan varlığı 53 milyona kadar düştü” dedi.

Cumhurbaşkanlığı 2024 yılı bütçe gerekçesinde et üretiminin 2023 yılında planlanan 1 milyon 954 bin ton iken 1 milyon 827 bin ton olduğunu aktaran Gürer, “2024 yılı hedefi 1 milyon 727 bin, 2025 yılı tahmini hedefi 1 milyon 764 bin ve 2026 yılı tahmini 1 milyon 788 bin olarak açıklandı. Bu veriler ışığında et üretiminin giderek düştüğü görülüyor” dedi.

Ömer Fethi Gürer, bütçe görüşmelerinde Ticaret Bakanı Ömer Bolat’a sorular yönelterek, “Bu yılın ilk on ayında ne kadar canlı hayvan, ne kadar et ithal edildiğinin” açıklanmasını istedi. Gürer, “ Ne kadar döviz yurtdışına gitti? Bunu ithal edenler kimler? Bunların kamuoyu tarafından bilinmesinde yarar var. Gümrük vergisi sıfırlanarak 2022 ve 2023 yılında ne kadar gümrük vergisinden vazgeçilmiştir? İthal edilen gıda ürün çeşit sayısının bu yıl ülkelere göre dağılımı ne kadardır? İthal üründe amaç fiyat dengelemek olduğu hâlde yerli üründen daha pahalı olarak raflarda yer alması neden önlenmemektedir?” sorularını yöneltti. Bakan süresi içinde soruya yazılı yanıt verdi. Bakan Bolat, soruya verdiği yanıtta, “Canlı hayvan ithalatımız 2023 yılının ilk on aylık döneminde 682.331 bin baş (864 milyon dolar) olarak, et ithalatımız ise aynı dönemde 26.954 ton (181 milyon dolar) seviyesinde gerçekleşmiştir.

Canlı hayvan ithalatında, damızlık olan büyükbaş ve küçükbaşlar için %0, büyükbaş hayvanların kesimlik olanlarında %26, küçükbaş hayvanlardan koyun-keçi için sırasıyla %40- %135 oranında gümrük vergisi uygulanmaktadır.

Et ithalatında ise, karkas et ithalatında büyükbaş için %40, küçükbaş için %100, kemiksiz et ithalatında ise %225 oranında gümrük vergisi uygulanmaktadır.

Diğer taraftan, canlı hayvan ve et ithalatı Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Kontrolüne Tabi Ürünlerin İthalat Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi:2023/5) uyarınca insan sağlığı ve güvenliği ile hayvan ve bitki varlığı ve sağlığı yönünden kontrole tabidir” dedi.

Ülkemiz hayvan yetiştirme konusunda kendi kendine yeter olması gerektiğine ve hayvancılık için tüm olanaklara sahip olmasına rağmen, Türkiye’nin yurtdışından canlı hayvan ve et ithalatı yapmasının düşündürücü olduğuna da değinen Ömer Fethi Gürer, “Dişi inekler kesime giderken siyasi iktidar seyretti. Göreceli olarak o gün için et fiyatları belki düşük gibi göründü ama ondan sonra hayvan varlığı azaldı. Bugün ithal edilen hayvan 2 yıl içerisinde yeni doğum yapacağı için en az 2 yıl süreyle Türkiye’de hayvan varlığı açığı devam edecek ve sonrasında da ithalat ile çözüm aransan da fakir-fukara, garip-gureba, et ve sütten mamül ürünlere dahi erişemez noktaya gelecek” şeklinde konuştu.

1 ila 10 baş hayvan varlığına sahip olan küçük aile tipi işletmelerin yem fiyatlarındaki artış ve ahır masrafları nedeniyle hayvancılıktan çekilmeye başladığını ve artık Anadolu’da ahırların boşaldığını belirten Gürer, “Bu nedenle ithalata yeniden mecbur kalıyoruz” ifadelerini kullandı.

Ömer Fethi Gürer, sorunun çözümüne yönelik önerilerini sıralayıp, “Yem fiyatları düşürülürse, sübvanse edilirse, ahır giderleri azaltılırsa, çiftçiye gerekli destekler sağlanırsa, üreticinin ürettiği süt değerinde alınırsa bu sorunlar yaşanmayacaktır” dedi.