Koyunlarda Mikoplazma Ovis

Mycoplasmalar (mikoplazma) hayvanlarda çok tehlikeli hastalıklar oluştururlar. Hücre duvarı olmayan bir mikroorganizma olduğundan bilinen ve yaygın olarak kullanılan birçok antibiyotikten etkilenmezler. O yüzden de verdikleri zarar ciddi boyutlara ulaşır.

Koyunlarda en çok görülen mikoplazma enfeksiyonu Mycoplasma agalactiae adı verilen mikroorganizmanın sebep olduğu enfeksiyondur. Agalaksi (sütkesen) hastalığı olarak bilinen bu enfeksiyonun dışında Mycoplasma ovipneumoniae enfeksiyonları da özellikle pneumoni (zatürre) olarak karşımıza çıkar. Mycoplasma ovis ise çok farklı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu mycoplasma kan dokusuna tutunan (haemotropic=hemotropik) mycoplasmalardan biridir. Diğer mycoplasma’lardan farklı olarak alyuvarların dış yüzeylerine tutunur. Alyuvarlar (eritrosit) parçalar. Eritrositleri parçaladığı için sarılık (icterus) ve kansızlığa (anemi) yol açar.

Tabii ki alyuvarların parçalanması sonucunda dokulara giden oksijenin azalmasıyla birlikte, özellikle gençlerde, halsizlik ve uzun yürüyüşlerde kesilme, sürünün gerisinde kalma gibi sorunlar gözlenir. Zayıflama, kondisyon eksikliği, büyümede geri kalma, tüy dökülmesi gibi belirtiler de ortaya çıkar.

Mycoplasma ovis eski adıyla Eperythrozoonosis ovis enfeksiyonları gençlerde belirti gösterecek şekilde ortaya çıksa bile daha yaşlılarda asemptomatik (belirti göstermeden) vücuda yerleşmiş olabilir.

Diğer mycoplasmalar kadar yaygın görülmez. Ama ülkemizde görüldüğü bildirilmiştir (S. Özübek).

Bulaşma kenelerle olur. Fakat aşı ve küpeleme esnasında ya da alet-malzeme ile de bulaşma olabilir.

Hastalığın diğer belirtilere ek olarak abortusa (düşüğe, yavru atmaya) sebep olabileceği de bildirilmektedir. Teşhis; diğer belirtiler de göz önüne alınarak ve laboratuvar tahlili yapılarak konulabilir.

Hastalık klinik belirtiler ve özellikle sarılık yönünden birçok hastalıkla karıştırılabilir. Örneğin; theileriosis, anaplasmosis, babesiosis (ağrıma, kırçan), leptospirosis, basiller ikterohemogbinüri (Clostridium haemolyticum enfeksiyonu), lupinosis (acı bakla zehirlenmesi), bakır zehirlenmesi klinik olarak karışabileceği hastalıklardır. Bu durumda kesin teşhis için laboratuvar tahlili istenmesi şart olmaktadır.

Mycoplasma ovis (Eperythrozoonosis ovis) enfeksiyonunun tedavisi vardır. Tedavide oxytetracycline (oksitetrasiklin), tilmicosin ve florfenicol etken maddeli antibiyotikler kullanılır.

Mycoplasma ovis’in zoonotik potansiyeli olduğu yani insanlara bulaşabileceği bildirilmektedir. Özellikle direnç sistemi zayıflamış kimselere bulaşmalar olabileceği göz önüne alınmalıdır.