“Domates Üreticileri Ekonomik Çöküş Yaşıyor”

CHP Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Niğde’nin Bor ilçesine bağlı Çukurkuyu kasabasında domates üreticilerinin yaşadığı sorunları yerinde inceledi. Domates üreticileri, karşılaştıkları zorlukları Gürer’e ayrıntılı bir şekilde aktararak, “Domates için bu yıl tam bir hüsran yaşadık. Ürün halen tarlada” dediler.

Ömer Fethi Gürer de, Türkiye’nin domates üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerinden olduğunu ve bu yıl bir milyon ton üretim artışı tahmin edilirken süreci iktidarın yönetemediğini belirterek, “Domates de heder oldu” dedi.Domates Tarlada Kalıyor

Ömer Fethi Gürer, “2024 yılında TÜİK’e göre domates üretiminin 14,5 milyon ton olacağı tahmin edilmiştir. Bu yıl üretimin geçen yıla göre 1 milyon ton arttığını belirtilmektedir. Yemeklik ve salçalık domates olarak Türkiye üretici ülkeler içinde dünyada ilk sıralarda yer almaktadır. Son yıllarda üretimi artan salçalık domatesi sanayide işleyip yurtdışına ihraç da etmekteydi. Geçtiğimiz yıl  yurtdışı pazarı genişletmek ve çeşitlendirmek yerine yurtiçi fiyat artışı dikkate alınarak  ihracatla ilgili sınırlama getirildi. Bu süreçte sanayiciler önemli ölçüde domatesi salça olarak yurtdışına gönderemediler. Pazara farklı ülkelerde yöneldi. Yurtiçinde sözleşmeli üretim yapan fabrikalar, dikim öncesi açıkladıkları fiyatı geriye çektiler. Bu durum fiyatların baskılanması ile üreticiyi olumsuz etkiledi. Artan girdi maliyetlerine karşın geçen yılın altında fiyat oluşunca çiftçi işçilik maliyetini dahi karşılayamaz duruma geldi. Bölgelere göre üretim olgunlaştıkça sorun derinleşti ve Çukurkuyu kasabası gibi Niğde’nin en çok domates üretilen bölgelerinde, domateslerin büyük bir bölümü tarlada kaldı” dedi.Üreticiler Zorlu Koşullarla Mücadele Ediyor

Domates üreticisi Vahit Durukan, tüccarların domates almaya gelmediğini ve bu durumun kendilerini büyük bir mali sıkıntıya soktuğunu ifade etti. Durukan, “Tüccarlar domatesi almaya gelmiyor. Domatesin dönüm başına maliyeti en az 25 bin lira. İşçiler burada, tarlalar burada, ama salça fabrikaları domatesi 2 lira 30 kuruşa alacaklarını açıkladı. Nakliye masrafı bize ait, artı bunun yüzde yirmi fire payı da var. İşçilik de bize ait. Bu durumda bize hiçbir şey kalmıyor, hatta üstüne salça fabrikalarına borçlu kalıyoruz” şeklinde konuştu.

Durukan ayrıca, kredi kullanarak ekim yaptıklarını ve borçlarını ödeyemediklerini belirtti.

Üretimde Farklı Sorunlar

Ömer Fethi Gürer, Türkiye’nin farklı illerinde de domates üretiminde yaşanan sorunların üreticiyi isyan ettirdiğini belirterek,  “Türkiye’nin farklı illerinde domates, Niğde’ye göre daha önce yetişir. Bu nedenle oralarda büyük bir tepki oluştu. Aynı durum şu anda Niğde bölgesinde de yaşanıyor. Şu an Niğde’de de tüccarlar domatese para vermiyor. Doğal olarak çiftçinin topladığı domatesler işçiliği karşılamayınca sıkıntı yaşıyorlar. Pazarda ve markette ise tarladaki ürünün fiyatı katlamış durumda. Vatandaş aldığı ürünün fiyatından, üretici girdi maliyetlerinden, pazarcı ise nakliye, işçilik, işgaliyle poşet giderlerinden dert yanıyor” dedi.Çiftçi Mağdur Ediliyor

Bir diğer domates üreticisi, Tarım Kredi Kooperatifi aracılığıyla yapılan sözleşmelerin uygulanmadığından ve kooperatifin üreticilere gereken desteği sağlamadığından yakınarak, “Tarım Kredi Kooperatifi’nin en çok üyesi Çukurkuyu’dadır. Her sene sözleşme yapıyoruz, ancak kooperatif sözleşmelerin dışına çıkıyor. Örneğin bir liraya sözleşme yaptığımızda, piyasa düştüğünde piyasanın altında mal almaya çalışıyorlar. Tarım Kredi Kooperatifi çiftçiyi ciddi şekilde mağdur ediyor. Çiftçinin yanında olması gerekirken yanında olmuyor. Tarım Kredi Kooperatifi, çiftçiyi destekleyen bir politika ile alım yapmıyor, hatta piyasadan daha kötü davranıyor. Biz istiyoruz ki sözleşmemizi yapalım, gübremizi ve bütün ihtiyaçlarımızı oradan alalım ve borcumuzu mahsuplaşarak ödeyelim. Ancak Tarım Kredi Kooperatifi her sene verdiği sözleri yerine getirmiyor, sözleşmelere de uymuyor. ‘Alamıyoruz, işleyemiyoruz, yerimiz yok, satamıyoruz,’ diye sürekli bahaneler üretiyorlar. Adı var, kendi yok; Tarım Kredi Kooperatifi şu anda çiftçinin dostu değil” şeklinde konuştu.