Çayın Serüveni

Bir asırdır yaş çay tarımının yapıldığı Doğu Karadeniz Bölgesinde yer alan Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun illerimizde henüz alternatifi olmayan ürün, yaş çay bitkisidir.

Çay dünyada sudan sonra en çok tüketilen içecek özelliğini her geçen gün artırarak devam ettiriyor. Ülkemizde bu bitkinin tarımı, 1787 tarihinde Japonya’dan getirilen çay tohumlarının ekilmesiyle başlamıştı. 

Tarihi M.Ö. 2.700 yıllara dayanan çayın  bazı kaynaklarda ilk olarak Hindistan’da ortaya çıktığı yazılsa da anavatanı olarak Çin ve Japonya kabul edilir. Çinli Budist rahiplerin uykuya karşı koymak için içtikleri çay önce Japonya’ya oradan da 17.yüzyılda Avrupa’ya gelmiş ve buradan tüm dünyaya hızla yayılmıştır.  Dünyada Çay Üretimi

Dünyadaki çay tarımı yapılan alanlarının %87,8’i Asya, %9,8’u Afrika, geri kalan %2,4’lük kısmı ise Güney Amerika, Okyanusya ve Avrupa kıtalarında bulunmaktadır. Ülkemizdeki çay tarım alanları yaklaşık 76 bin hektar olup çaylık alanı bakımından %2,8 ile dünya sıralamasında 7’ncidir. Dünyada başlıca çay üreticisi ülkeler sırasıyla Hindistan, Çin, Kenya, Sri Lanka, Türkiye ve Vietnam’dır. Ülkemizin çay tarım alanında 7’inci iken çay üretiminde 5’inci olmasının sebebi birim alanından alınan ürün bakımından dünya 1’incisi olmasıdır. 2010 yılı itibari ile 4,5 milyon tona ulaşan dünya çay üretiminin yaklaşık %60’lık kısmı üretici ülkelerde içilirken geri kalan %40’lık kısım ise ihraç edilir.Dünyada Çay Tüketimi

Eskiden yaprakları kaynatılarak içilen çay, daha sonraki yıllarda yaprakları kurutulup demleme usulü içilmeye başlanmış ve değişik üretim yöntemleri kullanılarak günümüze kadar gelmiştir. 

21 Mayıs 2011’de Brezilya’da düzenlenen, “Global İçecek Tüketiminin Pazar Stratejileri” konulu sempozyumda sunulan Euromonitor 2010 verilerine göre, aralarında suyun da bulunduğu toplam 13 içecek kategorisi içerisinde yüzde 29’luk bir oranla içecek olarak çay, artık sudan sonra en çok içilen içecek değil sudan daha çok içilen bir içecek konumuna gelmiş bulunmaktadır.Bizler çayımızı yürekten seven bir ülkeyiz. O kadar ki dünya genelinde bizden daha çok çay içen ülkenin olmadığını biliyoruz. Dünyanın en çok çay üretimi yapan iki ülkeyi de geride bıraktık. O nedenle çayımızın kıymetini çok iyi bilmeli ve hep birlikte çayımızın geleceği için kamu-özel iş birliğiyle kolektif bir dayanışma içinde çalışılmalı. Bir an önce Bölgenin en önemli ekonomik girdisi olan çay, kanunla sahip çıkıp çay kanunu artık hayata geçirilmeli. Çay kanunuyla fiyat istikrarı sağlanacaktır. Dünyada üzerine kar yağan ve pestisit bulunmayan çayımız, Bölgemizde 1 milyonun üzerinde insanın en kıymetli gelir ve ekmek kapısıdır. 

(Haber ve Fotoğraflar: Bayram Ali Kavalcı)