Tohumculuk-1

Tohum, her türlü canlı hayatının varlığı ve sürdürülebilirliği için vazgeçilmez bir mucizedir. Bu yazıda ve devamındaki birkaç yazıda tohumculuk ve tohumculuk sektörü sorunları ile ilgili hususlara değineceğiz.

Türkiye’de tohumculuk faaliyetleri 1920’li yıllarda başlamıştır. İlk yıllarda çalışmalar kamu ağırlıklı olmuş, 1980 yılından sonra ise kapsamlı düzenlemeler yapılmıştır. 2004 yılında, 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanunun ve 2006 yılında ise 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu’nun çıkarılması ile sektörde önemli gelişmeler olmuştur.

2023 yılına kadar tarla bitkilerinde 5.300, sebzelerde 7.378, meyve ve asmada 1.822 çeşit olmak üzere toplam 14.500 tescilli çeşit elde edilmiştir.

Yine tarla bitkilerinde 638, sebzelerde 1.005, meyve ve asmada 35 olmak üzere toplam 1.678 üretim izinli çeşit mevcuttur.

Bunlarla beraber, tohumluk üretim miktarlarında da önemli artışlar olmuştur. 2023 yılına kadar 1.361.336 ton sertifikalı tohumluk, 137,1 milyon adet meyve fidanı, 2 milyon adet asma fidanı, 91 milyon adet çilek fidesi, yaklaşık olarak 6 milyar adet sebze fidesi ve 2 milyar adet süs bitkisi üretilmiştir.

2022 yılında 609 milyon dolarlık bir dış ticaret hacmi oluşmuştur. İthalat ile ihracat arasındaki aleyhimize olan açık hızla lehimize gelişmeye başlamış ve 2018 yılında ilk defa ihracat ithalatı geçmiş ve bu oran %108 olmuştur. Devamında, 2022 yılında ise ihracatın ithalatı karşılama oranı %173’e yükselmiştir. (Kaynak: Tohumcular Birliği 2023 Raporu)

Günümüz itibariyle, tohumculuk sektörünün başlıca sorunları şunlardır:

• Tarımsal Finansman ve Krediye Erişimde Yaşanan Sıkıntılar
• KDV Mevzuatından Kaynaklanan Sıkıntılar
• Birliklere Üyelik Şartının Takip Mevzuatı ile İlgili Meseleler
• Kayıtdışı Üretim ve Satış Sorunları
• Mevsimlik İşçi Çalıştırılması Süreleri ve Muafiyet Durumları
• Döner Sermaye Ücretlerinin Yüksekliği
• Tohumculuk İşletmelerinin Sanayi İşletmesi Sayılmaması
• Kamu Arazilerinin Kiralanmasındaki Sorunlar
• AR-GE Çalışmalarının Desteklenmesindeki Eksiklikler
• Fidan, Fide ve Süs Bitkileri Üreticilerinin Desteklenmesi Yetersizlikler
• Tohum Sanayicileri ve Üreticilerinin, Tohum Dağıtıcılarının ve Tohum Yetiştiricilerinin Desteklenmesindeki Yetersizlikler
• Kaliteli Sertifikalı Tohumluk Üretimindeki Teknik ve Finansal Sorunlar
• İhracatın Artırılmasına Yönelik Eksiklikler
• Rekabet Gücünün Artırılmasında Yaşanan Sıkıntılar (Zayıf Yönlerin Güçlendirilmesi ve Fırsatların Değerlendirilmesi yönüyle)
• Haksız Rekabetle Mücadeledeki Eksiklikler
• TOHUMCULUKTA KOOPERATİFLERİN YER ALMAMASI

Sonraki yazılarda bu hususları irdeleyeceğiz ve neler yapılması gerektiği üzerinde duracağız.

Ülke olarak tarımda ve gıda güvencesinde en azından kendi kendimize yeterli olmak ve devamında dünyada söz sahibi olabilmek için tohum ve tohumculuk bu konuların temeli ve nüvesidir.

Tohum ve Tohumculuk, ülkenin ve milletin geleceği ve varlığı açısından insani boyutu ve milli güvenlik yönüyle hayati öneme bir konudur.